Lange Leemstraat
De naam van de hoofdstraat van Klein Antwerpen, Leemstraat, heeft ongetwijfeld te maken met de bodemgesteldheid in dit gedeelte van de stad Antwerpen. Al in een akte van 8 januari 1432 is er sprake van een “Leemstraetken”. Op de plattegrond van 1678 van ene Verbiest staat een gedeelte van de huidige Lange Leemstraat afgebeeld als “de straet naar Lanteerenhof”. Op de kaart van 1758 van Stynen wordt de Leemstraat aangeduid als “baene van Antwerpen naar de Gitschotel”. In de Atlas uit 1812 van De Ryck krijgen we twee benamingen: van aan de Hemelstraat tot aan het voormalig gehucht “Klein Antwerpen” heet het er “chemin du petit Anvers” en verder “chemin d’argile”. In een verslag uit 1844 van politiecommissaris Gruwé over de straten extra muros is er nog sprake van een “Leemstraet” en een “Cleyn Antwerpsche straet”. Het gehucht “Klein Antwerpen” was gelegen ongeveer waar nu onze wijk gesitueerd is.

Sint-Jozefstraat
Toen halfweg de 19e eeuw de brede landweg “Mechelse Steenwech” uitgebouwd en verlengd werd werkte men verschillende zijstraten uit in de nog grotendeels braakliggende omgeving.
Een van deze straten benoemde en opende men in 1859 met de naam “Sint Jozefstraat”.
Het was de oorspronkelijke bedoeling om een mooie brede straat door te trekken naar de in aanbouw zijnde Sint Jozefkerk (Stadspark-Charlottalei). De rijke burgerij bouwde statige herenhuizen- merendeel in neo-classisistische stijl- in de nieuwe straat en men zag dan ook diverse platen aan de versierde gevels: dokter…notaris…meester…
De zusters van Paridaens openden de gerenomeerde meisjesschool welke vooral onder de naam “Filles de Marie” bekend werd. De gerenommeerde meisjesschool  “Filles de Marie” van de Zusters Paridaens waar het onderwijs in het Frans gegeven werd trok vooral de gegoede burgerij uit de stad en omgeving aan.
Tijdens de oorlogsjaren kwamen minder leerlingen naar de school en bevolkten gekwetste soldaten de lege klaslokalen.
De aanwezige internen sliepen met de zusters in de kelders en deelden het na het weekend meegebrachte brood.
Tegen het einde van WO II openden de zusters de ganse school.
En net dan, op 6 maart 1945, sloeg een V-bom in en veranderde de chique Sint-Jozefstraat in een smeulende puinhoop. De ganse buurt lag vol stenen, pannen en glasscherven. Geen enkele ruit in de omliggende straten was heel gebleven.

Hier vindt u enkele foto’s van vlak na het bombardement.
Met dank aan het Archief G. Hebbinckuys uit Temse dat ons de foto’s ter beschikking stelde.

De school is enkele jaren nadien heropend en kreeg verschillende hoofden, verschillende namen: “Filles de Marie”; “Sint-Jozef”; “Sint-Lucas”.
Nu is daar de Sint Lucas Hogeschool gevestigd.
Die ene bom sloeg een grote bres in de statige Sint Jozefstraat en al rezen vlug de eerste nieuwe woningen op de open plekken, de oude glorie kwam en komt waarschijnlijk niet meer terug.
De statig herenhuizen in dat deel van de straat werden modernere en vooral soberder woningen. De kleine garage tegenover de school, waar buiten een benzinepomp vooral de Amerikaanse sleeën voordien de aandacht kregen, maakte na WO II plaats voor een appartementsblok met garageopslagruimte van het Sint-Vincentiusziekenhuis.

Korte Leemstraat
Bevindt zich tussen de Lange Leemstraat en de Sint Jozefstraat en werd in 1847 geopend op gronden van de familie Van Buyten.Ze lijkt aanvankelijk, althans officieus, zeker tot 30 mei 1848, Van Buytenstraat te hebben geheten. Tot 1859 liep de straat door tot aan de Mechelse Steenweg,een deel werd dus later Sint Jozefstraat.

Hertoginstraat
Verbindt de Lange Leemstraat met de Mechelsesteenweg. De naam lijkt te zijn gegeven naar aanleiding van het huwelijk van de hertog van Brabant, de latere Leopold II, met Maria-Henrietta, waardoor laatstgenoemde de titel van “hertogin” mocht dragen.

Consciencestraat
Hendrik Conscience (Antwerpen 1812-Brussel 1883) schonk zijn volk de lectuur waar het naar verlangde. Zo leerde hij het als het ware lezen. Nog voor zijn dood werd te Antwerpen een bronzen standbeeld van hem onthuld en kreeg een straat zijn naam. De Consciencestraat is een van de zijstraten van de Lange Leemstraat die binnenkort kan uitkijken op een vernieuwd pleintje.

Sint-Vincentiusstraat
Het kromme gedeelte van de Haringrodestraat noemde men Sint-Vincentiusstraat in verband met de aan gang zijnde bouwwerken van het klooster van de Broeders van Liefde die Sint-Vincentius à Paulo als beschermheilige hadden. Vincent de Paul (Frankrijk 1576-1660) muntte uit door zijn liefdadigheid en werd daarom ook heilig verklaard. Uiteindelijk vestigden de broeders van Liefde zich hier niet maar stond de inrichting ter beschikking van de Zusters van Liefde van Gent

Sint-Vincentiusziekenhuis
Het Sint-Vincentiusziekenhuis is een algemeen ziekenhuis met 422 bedden, waarvan 302 bedden in het centrum van Antwerpen en 120 bedden in Sint-Jozef te Mortsel. Het is een typisch stadsziekenhuis met een drukke spoedgevallendienst. Een geschoolde tolkendienst en een interculturele bemiddelaar verzekeren de communicatie tussen zorgvrager en zorgverlener in deze multiculturele omgeving.Het ziekenhuis beschikt naast de diverse heelkundige en inwendige diensten over een babyvriendelijke kraamafdeling met een Unicef/WHO-label, een kinderafdeling, een geriatrie, een acute psychiatrische afdeling met dagopvang en een slaaplabo. Hoog gespecialiseerde zorg wordt verstrekt op de vernieuwde en vooruitstrevende afdeling intensieve zorg en voor de CVA-patiënten op de eenheid voor beroertezorg.
Er is ook een dagziekenhuis voor chirurgie en inwendige geneeskunde. Het ziekenhuis is medisch-technisch volledig uitgerust met onder meer diensten radiologie met spiraal CT en MRI, nucleaire geneeskunde met een nieuwe gecombineerde gammacamera met SPECT, klinisch labo, labo anatomo-pathologie en autodialyse.
Er wordt samengewerkt met het Iridium Kankernetwerk met onder andere de lineaire versneller Clinac. Het ziekenhuis is ook een erkend mucovicidose referentiecentrum en heeft een multidisciplinaire huidtumorenkliniek. In samenwerking met de geriatrie van het Sint-Augustinus Wilrijk richtten de twee geriatrieafdelingen van Sint-Vincentius een Geriatrisch Zorgnetwerk op.
Begin 2008 wordt er gestart met grootse bouwwerken. Dit is nodig omdat het ziekenhuis steeds meer patiënten over de vloer krijgt en blijft investeren in nieuwe technologie. Meer informatie over de bouwwerken op de website van het ziekenhuis www.st-vincentius.be.

Steegje
Om van de kliniek naar de Mechelsesteenweg te gaan kan men binnendoor lopen of fietsen. Men komt dan op onbekend terrein, een echte zandwegel, men merkt dan dat een grootstad ergens ook een klein dorp kan lijken…

Stadspark
Het park, dat zich in het centrum van de stad bevindt en 14 ha groot is, werd in de jaren 1867-1869 door architect Keylig aangelegd op de plaats van de vroegere “Herentalse Schans”, die als militaire versterking deel uitmaakte van de oude Spaanse vestingen. De vestingsgracht werd tot vijver gemaakt en de oude wallen werden beplant, zo dat het boomlover steeds verscheiden van kleur is. Op het vlak van de puur esthetische vooruitziendheid was Keylig wel een grootmeester. Hij legde ‘onzichtbare’ parken aan: een landschap dat pas na een halve eeuw het uitzicht zou bereiken dat hij bedoelde…

De Bexstraat
De Bexstraat verbindt de Lange Leemstraat met de Van Eycklei aan het stadspark. Ze is genoemd naar Frans Bex die bouwmeester was bij de Burgelijkde Godshuizen en Antwerps raadslid van 1872 tot 1890. De naam werd gegeven in 1892 aan een nieuwe straat die liep vanuit de Van Eycklei tot de Rembrandstraat. In 1920 werd deze straat verlengd tot aan de Lange Leemstraat. In de Bexstraat zien we de Protestantse kerk. Een neo-romaans bouwwerk uit 1893 wat verleden jaar erkent werd als monument op grond van de historische waarde. De binnenarchitectuur en de akoustiek wordt hooggeschat wat de kerk best geschikt maakt voor concertuitvoeringen. In mei 2004 bekwam de kerk een nieuw barokorgel wat de waarde van het geheel nog doet stijgen…

Loosplaats
De eerste naam van Loosplaats was Sint Jozefsplein aan de Sint Jozefkerk bij het Stadspark. Volksvertegenwoordiger Jan Frans Loos (Antwerpen 1799-1871) werd in 1848 burgemeester van onze stad. Aan zijn ijver heeft Antwerpen het te danken dat de algemene stadsvergroting, na het slopen van de Spaanse vesting, mogelijk werd. Circa 1860 was in de verlenging van de pas geopende Charlottalei een rond plein ontstaan met een grote vaas als centraal punt. Drie jaar na de voltooïng van de Sint Jozefkerk werd het plein Sint Jozefplein gedoopt. De vaas werd naar het Stadspark overgebracht en een symbolisch opgezet standbeeld met figuren van Rodin en het borstbeeld van burgemeester Loos werd op 28-08-1876 onthuld. In 1960 werd het om verkeersredenen afgebroken.

Edelinckstraat
Verbindt de Van Eycklei met de Lange Leemstraat. Geraard Edelinck (Antwerpen 1640-Parijs 1707) was plaatsnijder uit de school van P.P.Rubens. Hij trok in 1663 naar Parijs waar hij meer dan 300 portretten graveerde en door de Zonnekoning Lodewijk XIV met eerbewijzen werd overladen. De Edelinckstraat is samen met de Van Noortstraat in 1871 geopend op gronden van Lebrasseur, Havenith en Van Vin. Deze grondeigenaars hadden de wens te kennen gegeven hun naam gehecht te zien aan die drie straten. Later lieten ze toch namen geven aan beeldende kunstenaars, zoals dat tot dan toe voor deze parkbuurt gebruikelijk was.

Van Noortstraat
Verbindt de Bexstraat met de Edelinckstraat. Adam Van Noort (Antwerpen 1562-1640) was leermeester van P.P.Rubens en van J.Jordaens. Hij was tevens de schoonvader van laatstgenoemde en bekend om zijn schitterend koloriet. Deze straat is samen met de Edelinckstraat in 1870 geopend op gronden van Lebrasseur, Havenith en Van Vin.

Van Eycklei
Aanvankelijke naam was ondermeer, Moretuslei, Rubenslei en later nog Wapperslei. De gebroeders Jan en Hubert Van Eyck werden wereldberoemd door hun onsterfelijk meesterwerk “De aanbidding van het Lam Gods”. Beide schilders zijn vermoedelijk in Limburg geboren in de tweede helft van de 14e eeuw. Hubert zou in 1426 te Gent zijn gestorven en Jan in 1440 te Brugge waar hij hoog in de gunst stond bij Filips de Goede. Voor de omvorming van het Herentalse Fort tot stadspark in de jaren 1867-1869 had de nu genoemde Van Eycklei de vorm van een brede niet verharde rij- en wandelweg die bij slecht weer voor het verkeer gesloten werd. Deze weg werd oorspronkelijk Moretuslei genoemd en kende een nog schaarse bebouwing. De vroegere grondeigenaar, Moretus, wilde de straat als “Avenue Rubens” laten legaliseren doch kreeg het de officiële naam Wapperslei op 28 november 1868. Circa 1960 werd overgegaan tot de herprofilering van de Van Eycklei. Hierbij kwam een gedeelte vrij voor parkaanleg. Samenhangend met deze ingrijpende wijziging werd de meer commerciële naam Van Eycklei uitgebreid tot het met huizen bebouwde gedeelte van de Loosplaats.

Memlingstraat
Verbindt de Jacob Jordaensstraat met de Rembrandstraat. Hans Memling( 1430-1494) werd naast de gebroeders Van Eyck een van de glories van de Vlaamse Primitieven. Zijn naam werd op 22 mei 1869 gegeven aand e weg die zich, met een kleine uitsprong halverwege, uitstrekte van aan de J.Jordaensstraat tot aan de Florisstraat welke nu Bexstraat heet. Later werden er nog enkele wijzigingen aangebracht.

Haringrodestraat
De Haringrodestraat is een zijstraat van de Albertstraat welke dan weer uitkomt in de Isabellalei. In het oorkondeboek van de Witherenabdij Sint Michiels wordt er voor het jaar 1146 een “plateau de Harincrode” vermeld, maar dan op het tracé van een groot gedeelte van de heel oude landweg die nu Lange Leemstraat heet. De huidige Haringrodestrat-Harincrodestraat ware juister geweest- vinden wij voor het eerst in een stratenlijst van “Harinc” is een vrij talrijke familienaam die eindigt op ‘inc’. Een “rode” is een stuk land dat door het roden of rooien van bomen en bossen voor bebouwing geschikt wordt gemaakt.

Albertstraat
De Albertstraat werd geopend in 1863, uitmondend in de toen reeds bestaande Isabellalei. Albrecht (Albert), aartshertog van Oostenrijk huwde met Isabella, dochter van Filips II. Hij verkreeg in 1598 de souvereine rechten van Spanje over de Nederlanden. Hun bewind onder het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) betekende een herademing en een heropleving voor onze gewesten.

Sint Thomasstraat
De Sint Thomasstraat is de verbindinsweg tussen de Haringrodestraat en de Mechelsesteenweg. Zij is gewettigd bij Koninklijk Besluit op 29 mei 1846. Deze straat is genoemd naar de patroonheilige van een zekere Thomas, bakker-herbergier, die zijn eigendom had op de noord-westelijke hoek van de Sint Thomasstraat en de Mechelsesteenweg.

Jacob Jordaensstraat
De straat welke de Charlottalei met de Lange Leemstraat verbind is genoemd naar de schilder Jacob Jordaens( 1593-1678). Ze is in 1864 geopend en heette gedurende korte tijd Jordaenslei. Op 15 maart 1937 werd de voornaam Jacob toegevoegd om een groter verschil te krijgen met de naam Jordaenskaai. De Jacob Jordaensstraat is een echte kinderstraat met de scholen Sint Jozef (kleuter- en lager onderwijs) en Sint Godelieve (middelbaar onderwijs). De vele kinderrijke gezinnen zorgen dat er alle uren van de dag jonge stemmen te horen zijn.

Antoon van Dijckstraat
Tussen de Van Eycklei en de Consciencestraat en genoemd naar de meest arristocratische van Rubens’ leerlingen. Antoon Van Dijck (Antw 1599-Londen 1641) was een verfijnd portrettist. Het weggedeelte van aan het Herentalse fort( nu Stadspark) tot aan de Jacob Jordaensstraat is ca 1864 door de grondeigenaar Moretus geopend en Van Dijcklei geheten. In 1936 werd aand e naam de voornaam toegevoegd: Antoon Van Dijckstraat om de verwarring met de de Van Dijckkaai tegen te gaan.

Frankrijklei
Dit centraal gelegen gedeelte van de 60m brede singel op de gewezen Spaanse vesting werd bij K.B. van 8-08-1868 Kunstboulevard geheten. Samen met de vele namen van beeldende kunstenaars ter hoogte van deze sector van de boulevard hield deze naam verband met het in die tijd ontworpen, maar nooit uitgevoerde, plan om in het stadspark een nieuwe kunsttempel te bouwen. Na de 1e wereldoorlog werd de boulevard beschouwd als dË waardige plaats om de geallieerden te gedenken. Op 21-02-1919 kreeg dit bepaalde deel de naam Frankrijklei.

Florisstraat
Ligt tussen de Bexstraat en de Rembrandtstraat en is genoemd naar de schilder Frans Floris (Antw ca 1520-1570).

Rembrandtstraat
Ligt tussen de Van Eycklei en de Memlingstraat; is geopend in de jaren 1868-1869. Rembrandt Harmerszoon van Rijn (Leiden 1606- Amsterdam 1669) schilderde een aantal grandioze portretten maar muntte ook uit in de graveerkunst.

Breughelstraat
Tussen de Lange Leemstraat en de Jacob Jordaensstraat, op vroegere gronden Moretus en Van Dael ligt sinds 1879 de Breughelstraat. Ze is genoemd naar Pieter Breughel de Oude (1525- Brussel 1569), de zogenaamde boerenbreughel.

Sint Thomasstraat
Ligt tussen de Mechelsesteenweg en de Haringrodestraat sinds mei 1846. Ze is genoemd naar de patroonheilige van een zekere Thomas, bakker-herbergier die zijn eigendom had op de noord-westelijke hoek aan de kant van de Mechelsesteenweg. dom had op de noord-westelijke hoek aan de kant van de Mechelsesteenweg.

Van Breestraat
Aan het stadspark ligt de brede straat, genoemd naar Matthias Van Bree(Ant 1773-1839). Hij was een neo-classicistisch historie- en portretschilder. M.Van Bree was bestuurder van de Antwerpse Academie en gemeenteraadslid. Zijn standbeeld staat in de tuin van de Antwerpse Academie.

Rubenslei
De brede laan aan het stadspark met langs een zijde grote appartemensgebouwen heet Rubenslei. Ze is genoemd naar onze bekendste schilder Peter Pauwel Rubens (Duitsl 1577- Antw 1640). De naam Rubenslei was ca 1830 onofficieel door de grondeigenaars gegeven aan het oudste gedeelte van de huidige Van Eycklei voor hij ‘verhuisde’ naar zijn huidige plaats.

Isabellalei
Tussen de Lange Leemstraat en de Lamoriniërestraat gelegen. Deze weg lijk ca 1850 geopend te zijn en genoemd naar de landvoogdes van de Nederlanden(1621) Door de brede Belgiëlei werd de straat in twee ongeveer even lange stukken gesneden: Albertstraat en Isabellalei.

Belgiëlei
Deze ruime verkeersader werd bij K.B.van 14-10-1857 geopend en is sinds 1861 in gebruik. Het oorspronkelijk project, dat een verbinding voorzag tussen de ZOO en de Harmonie werd slechts gedeeltelijk uitgevoerd. De plannenmakers wilden een weidse verbindingsweg tot stand zien komen zoals in Sint Petersburg( Rusland). De eerste naam ‘Leopoldlei’ werd in de zegeroes van de wapenstilstand na WO I op 21-02-1919 veranderd in ‘BelgiÎlei’. Aan de oorspronkelijke benaming herinnert alleen nog de in de volksmond voortlevende ‘Leopoldbrug’ (boogbrug aan de spoorweg). Op de Belgiëlei bevindt zich het befaamde museum Smid Van Gelder wat spijtig genoeg gesloten is voor het publiek.

Sterstraat
Tussen de BelgiÎlei en de Sint Thomasstraat ligt de weg die op het kadaster opgetekend staat als Buurtweg nr 58. Het was oorspronkelijk een priveweg toebehorende aan een zekere Kreyn. Ca 1850 beoogde men voor deze buurt straatnamen ontleend an de hemellichamen. Door de aanleg van de BelgiÎlei werden enkele van deze straten opgeheven of fel gehavend.

Hemelstraat
Op de hoek gevormd door de Mechelsesteenweg en de aardeweg naar de Lange Leemstraat stond destijds een hoeve die, toen ze herberg was geworden, “Het Hemeltje” heette. Hiernaar werd deze aardeweg in de volksmond Hemelstraatje genoemd. De wettiging als Hemelstraat dateert van 29 mei 1846.

Met dank aan archievenuitpluizer Jan